Tết là dịp để họp mặt gia đình, bạn bè, người thân. Trong những dịp họp mặt chúc tụng ấy, không khi nào thiếu những bữa tiệc linh đình với đủ loại thức ăn giàu đạm, béo, rượu bia, nước ngọt, bánh kẹo mời mọc khắp mọi nơi. Biết cách lựa chọn thức ăn phù hợp với sức khỏe của mỗi người thì ngày Tết sẽ vui trọn vẹn hơn.
- Người thừa cân, béo phì cần hạn chế thực phẩm giàu năng lượng, giàu chất béo, cholesterol, đường như các món chiên, quay, xào, nước ngọt ... Khi ăn bánh chưng, thịt kho trứng với nước dừa thì nên chọn thịt nạc, hạn chế ăn mỡ & da, ăn ít trứng. Hạn chế ăn tim, gan, cật, óc… do có nhiều cholesterol. Nên dùng các thực phẩm có nhiều chất xơ, năng lượng thấp như rau các loại, trái cây ít ngọt (thanh long, cam, bưởi, táo, đu đủ chín…). Ăn chậm, nhai kỹ. Món ăn ngon, nhiều rau mà không cần chế biến nhiều, rất phù hợp trong những bữa tiệc đầu năm của gia đình là bánh tráng cuốn, lẩu thập cẩm, rau tươi trộn dầu giấm (có thể thêm cà rốt, bông cải xanh luộc sẽ càng ngon & bổ dưỡng). Thay các loại bánh mứt bằng rau câu trái cây ít đường hoặc các lọai hạt như hướng dương, hạt dẻ, hạt bí, rau củ các loại sấy... Sử dụng các loại hạt còn rất tốt cho sức khỏe vì cung cấp thêm các acid béo thiết yếu. Tăng vận động bằng cách đi dạo công viên ngắm hoa Tết cũng là cách tiêu hao năng lượng thú vị trong những ngày Xuân.
- Người gầy nên giữ bữa ăn điều độ, chú ý thêm những bữa phụ với các loại sữa và chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai, bánh flan), trái cây & các loại hạt nhiều dầu béo (hạt điều, đậu phộng, hạt dẻ, hướng dương…). Trái cây thập cẩm trộn sữa chua mát lạnh là món ăn ngon và rất giàu dinh dưỡng cho người cần tăng cân.
- Người cao tuổi nên ăn cá nhiều hơn thịt, hạn chế ăn thịt mỡ do khó tiêu hóa. Nên chọn các món hấp, kho lạt, canh hơn là chiên xào nhiều dầu mỡ. Hạn chế các loại dưa cải muối chua, dưa món, củ kiệu… vì có nhiều muối. Thực phẩm chế biến sẵn như thịt hộp, lạp xưởng, mì gói cũng nên hạn chế vì có nhiều muối, dễ gây tăng huyết áp. Tránh ăn nhiều các loại bánh mứt ngọt, thay bằng trái cây tươi ít ngọt, rau củ và trái cây sấy khô với vị ngọt tự nhiên.
- Người bệnh đái tháo đường: hạn chế những thực phẩm chứa nhiều đường tinh (nước ngọt, nước trái cây đóng hộp, bánh, kẹo, mứt), kể cả trái cây ngọt (xoài chín, nho ngọt, dưa hấu…) cũng chỉ nên ăn vừa phải. Nếu muốn thưởng thức các món ngọt này thì có thể nhâm nhi một lượng ít sau bữa chính với nhiều rau. Bánh chưng, bánh tét rất giàu chất bột đường nên chỉ ăn với lượng vừa phải và ăn kèm nhiều rau để hạn chế hấp thu đường nhanh vào máu. Các món bánh tráng cuốn nhiều rau với thịt hoặc cá là món ăn rất tốt để hạn chế tăng đường huyết sau ăn mà vẫn đủ dinh dưỡng. Cố gắng giữ bữa ăn điều độ, tránh để bụng đói vì ăn trễ và cũng không ăn quá mức trong mỗi bữa. Tốt nhất là nên ăn vừa phải trong các bữa chính và có thêm bữa phụ giữa các bữa ăn chính như sữa, trái cây, bánh qui… Nếu phải đi chơi xa thì nên mang theo các món ăn phụ đề phòng hạ đường huyết.
- Người tăng huyết áp, bệnh tim mạch: nên dùng các món ăn lạt, ít natri, cholesterol, chất béo nhưng giàu kali, chất xơ. Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm nhiều muối, các loại thịt mỡ, da, phủ tạng động vật… vì chứa nhiều cholesterol dễ gây xơ vữa thành mạch. Hạn chế uống rượu bia.
Hãy thay đổi quan niệm ép nhau ăn và uống rượu thì mới gọi là quí nhau. Sức khỏe của mỗi người mỗi khác, để tránh những hậu quả đáng tiếc do ăn uống quá đà trong những ngày Tết, hãy chọn lựa cách ăn và món ăn phù hợp với sức khỏe của mình và tôn trọng ý kiến của khách đến thăm nhà khi từ chối dùng bữa vì lý do sức khỏe.
TS.BS. Trần Thị Minh Hạnh
PGĐ. Trung tâm Dinh dưỡng